iStock
Από τη Χριστίνα Καραπάνου, PhD, MCI, CIPD, ψυχολόγο Υγείας, γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεύτρια.
Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία, λένε, και αυτό ισχύει. Ωστόσο, λόγω του στίγματος που συχνά περιβάλλει την ψυχική υγεία, εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως δε λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται και συχνά παραβλέπουν αυτό το εξαιρετικά διαδεδομένο ζήτημα διαχείρισης της συναισθηματικής τους κατάστασης. Ας ξεκινήσουμε, όμως, από ένα βασικό ερώτημα και την απάντησή του.
Τι είναι η ψυχική υγεία;
Είναι η συναισθηματική, ψυχολογική και κοινωνική μας ευεξία. Επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Βοηθά, επίσης, στον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο χειριζόμαστε το άγχος, του πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους και κάνουμε επιλογές. Η ψυχική υγεία είναι σημαντική σε κάθε στάδιο της ζωής, από την παιδική ηλικία και την εφηβεία έως την ενηλικίωση.
Οι πιο συχνές "διαταραχές" της ψυχικής υγείας
Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αν αντιμετωπίζουμε προβλήματα ψυχικής υγείας, η σκέψη, η διάθεση και η συμπεριφορά μας μπορεί να επηρεαστούν. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στα προβλήματα ψυχικής υγείας, ανάμεσά τους βιολογικοί, όπως τα γονίδια ή η χημεία του εγκεφάλου, εμπειρίες ζωής, όπως ένα τραύμα ή μια κακοποίηση, και ένα οικογενειακό ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας. Όλα αυτά, αλλά όχι μόνα τους, μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα στην ψυχική μας υγεία, δύο από τα οποία είναι τα πιο συχνά:
▶ Διαταραχές άγχους: Πάνω από το 18% των ενηλίκων κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν κάποιο είδος αγχώδους διαταραχής, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), διαταραχή πανικού (κρίσεις πανικού), γενικευμένη διαταραχή άγχους και συγκεκριμένες φοβίες.
▶ Διαταραχές της διάθεσης: Κάποιες, όπως η κατάθλιψη και η διπολική κατάθλιψη, επηρεάζουν σχεδόν το 10% των ενηλίκων κάθε χρόνο και χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στη ρύθμιση της διάθεσης.
"Καμπανάκι" για την ψυχική σου υγεία
Δεν είσαι σίγουρη αν εσύ ή ίδια ή κάποιος που γνωρίζεις ζει με προβλήματα ψυχικής υγείας; Η εμπειρία ενός ή περισσοτέρων από τα ακόλουθα συναισθήματα ή συμπεριφορές μπορεί να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι ενός προβλήματος:
▶ Τρως ή κοιμάσαι πολύ ή πολύ λίγο.
▶ Απομακρύνεσαι από τους ανθρώπους και τις συνήθεις σου δραστηριότητες.
▶ Έχεις χαμηλή ή καθόλου ενέργεια.
▶ Νιώθεις ένα συναισθηματικό "μούδιασμα" ή να μην έχει σημασία και αξία τίποτα στη ζωή.
▶ Έχεις ανεξήγητους πόνους σε όλο το σώμα συνέχεια χωρίς ιατρικό αίτιο.
▶ Νιώθεις αίσθημα αδυναμίας ή απελπισίας.
▶ Καπνίζεις, πίνεις αλκοόλ ή παίρνεις ναρκωτικά περισσότερο από το συνηθισμένο.
▶ Έχεις αίσθημα ασυνήθιστης σύγχυσης, λήθης, θυμού, αναστάτωσης, ανησυχίας ή φόβου.
▶ Φωνάζεις ή τσακώνεσαι συχνά με την οικογένεια και τους φίλους σου.
▶ Βιώνεις έντονες εναλλαγές της διάθεσης που προκαλούν προβλήματα στις σχέσεις.
▶ Έχεις επίμονες σκέψεις και εικόνες που δεν μπορείς να βγάλεις από το μυαλό σου.
▶ Νιώθεις αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών καθηκόντων, όπως η φροντίδα των παιδιών, ή η εργασία, ή το σχολείο.
Παρόλο που η γενική αντίληψη για τις ψυχικές ασθένειες έχει βελτιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, μελέτες δείχνουν ότι το στίγμα για τους ανθρώπους που νοσούν εξακολουθεί να είναι ισχυρό, κυρίως λόγω των στερεοτύπων των μέσων ενημέρωσης και της έλλειψης εκπαίδευσης. Το στίγμα αυτό επηρεάζει όχι μόνο τον αριθμό των ατόμων που αναζητούν θεραπεία, αλλά και τον αριθμό των διαθέσιμων πόρων για την κατάλληλη θεραπεία. Το στίγμα και η παραπληροφόρηση μπορεί να μοιάζουν συντριπτικά εμπόδια για κάποιον που αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας.
Πώς μπορείς κι εσύ να βοηθήσεις ώστε να αλλάξουν τα πράγματα; Σκέψου τα παρακάτω:
1. Η εκτίμηση και η αποδοχή του ατόμου αφαιρεί ένα σημαντικό εμπόδιο στην επιτυχή αντιμετώπιση της ασθένειάς του. Το να βλέπουμε τον άνθρωπο και όχι την ασθένειά του μπορεί να κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά για κάποιον που παλεύει με την ψυχική του υγεία.
2. Μέσα στον κύκλο επιρροής μας υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες των ατόμων στο περιβάλλον μας που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ψυχικής υγείας.
3. Το να μάθουμε περισσότερα για την ψυχική υγεία μάς επιτρέπει να παρέχουμε χρήσιμη υποστήριξη σε όσους επηρεάζονται στις οικογένειες και τις κοινότητές μας.
Sοcial και ψυχικές ασθένειες
Ένας πιθανός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση της ψυχικής ασθένειας παγκοσμίως θα μπορούσε να είναι η αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η διαδικτυακή αλληλεπίδραση έχει προτεραιότητα έναντι της προσωπικής επικοινωνίας, διαιωνίζοντας την απομόνωση και τη μοναξιά. Η φυσική εμφάνιση τονίζεται επίσης έντονα στα κοινωνικά μέσα και άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες. Οι αυξανόμενες τάσεις σε εφαρμογές όπως το Instagram και το TikTok επηρεάζουν τους χρήστες στο να δείχνουν και να ντύνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Γενικές συγκρίσεις και μη ρεαλιστικές προσδοκίες για φυσική εμφάνιση επηρεάζουν συχνά τους χρήστες, ιδιαίτερα τις γυναίκες και τις νεαρές ηλικίες γενικότερα, οι οποίοι, παρακολουθώντας τα, μπορούν να συμβάλλουν στην κατάθλιψη, στο άγχος και στις διατροφικές διαταραχές. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχείς αλλαγές και τις τάσεις που εισάγονται στις διαδικτυακές κοινωνικές πλατφόρμες, δεν είναι περίεργο που ο αριθμός των ενηλίκων μεταξύ 18 και 25 ετών που βίωσαν ψυχολογική δυσφορία αυξήθηκε μεταξύ 2008 και 2020 κατά 71%.
Tips για καλύτερη ψυχική υγεία
▶ Νιώθεις ότι έχεις ανάγκη από επαγγελματική βοήθεια; Απλά ζήτησέ το, μην καθυστερείς.
▶ Μίλα με τους ανθρώπους γύρω σου όχι απαραίτητα για τα προβλήματα και τις ανησυχίες σου, αλλά για να έρθετε πιο κοντά.
▶ Κάνε εξάσκηση στο να αντιμετωπίζεις τη ζωή με θετικότητα.
▶ Φρόντισε να είσαι σωματικά δραστήρια.
▶ Πρόσφερε τη βοήθειά σου σε άλλους ανθρώπους που τη χρειάζονται.
▶ Κοιμήσου αρκετά και φρόντισε τη διατροφή σου.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
